در ضمن یک خبر طولانی و پرسشهای بسیاری که راهبی بنام شمعون بن لاوی بن یهودا یکی از حواریون عیسی از آن حضرت فرمود و او را در همه مسائل بسیارش پاسخ داد تا باو ایمان آورد و او را تصدیق کرد و ما همان اندازه نیاز از این خبر را نقل کردیم.

از آن جمله شمعون گفت بمن بگو: عقل چیست و چگونه است و چه از آن منشعب می ‏شود و چه منشعب نمیشود و همه طوائف آنها را شرح بده؟ رسول خدا (ص) فرمود: راستی عقل پابندیست از نادانی و نفس اماره چون پلیدترین جانورانست و اگر پای بند نداشته باشد هار می ‏شود پس عقل پابند نادانی است، خداوند عقل را آفرید و به او فرمود روی آور، او روی آورد و به او فرمود رو برگردان او هم رو برگردانید خدا تبارک و تعالی فرمود بعزت و جلالم سوگند خلقی نیافریدم از تو بزرگتر و فرمانبرتر باشد بتو آغاز کنم و تو را بدرگاه خود برگردانم مزد و ثواب از آن تو است و کیفر هم بر دوش تو است، از عقل بردباری پدید شد و از بردباری دانش و از دانش رهیابی پارسائی و از پارسائی خودداری و از خودداری آزرم و از آزرم سنگینی و از سنگینی و پایداری پی ‏گیری کار خوب و از پی ‏گیری کار خوب بدداشتن شر و از بدداشتن شر پیروی اندرزگو، این ده صنف از انواع خیر و اخلاق خوبست و هر کدام ده دیگر را در بر دارند
ادامه نوشتار »

بردبارى پرده اى است ، پوشنده و عقل ، شمشیرى است برنده . پس ‍ عیبهاى اخلاقت را به بردبارى بپوش و با هواى نفست به نیروى عقلت پیکار نماى
حکمت۴۱۶ نهج البلاغه

امام صادق (ع) فرمود: پایه شخصیت انسان عقل است و هوش و فهم و حافظه و دانش از عقل سرچشمه مى‏گیرند. عقل انسان را کامل کند و رهنما و بینا کننده و کلید کار اوست و چون عقلش به نور خدائى مؤید باشد دانشمند و حافظ و متذکر و با هوش و فهمیده باشد و از این رو بداند چگونه و چرا و کجاست و خیرخواه و بدخواه خود را بشناسد و چون آنرا شناخت روش زندگى و پیوست و جدا شده خویش بشناسد و در یگانگى خدا و اعتراف بفرمانش مخلص شود و چون چنین کند از دست رفته را جبران کرده بر آینده مسلط گردد و بداند در چه وضعى است و براى چه در اینجاست و از کجا آمده و به کجا مى‏رود؟ اینها همه از تأیید عقل است.
اصول کافی جلد ۱ روایت ۲۳
***************************************
حضرت صادق علیه السلام فرمود عقل راهنماى مؤمن است.

اصول کافی جلد ۱ روایت ۲۴
***************************************
امام صادق علیه السلام از پیغمبر (ص) نقل مى‏کند که فرمود: اى على هیچ تهیدستى سخت‏تر از نادانى و هیچ مالى سود بخش‏تر از عقل نیست.
اصول کافی جلد ۱ روایت ۲۵
***************************************
امام باقر علیه السلام فرمود چون خدا عقل را آفرید به او فرمود پیش بیا، پیش آمد فرمود برگرد، برگشت فرمود بعزت و جلالم مخلوقى بهتر از تو نیافریدم، امر نهى و پاداش و کیفرم متوجه تو است.
اصول کافی جلد ۱ روایت ۲۶
***************************************

امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: عقل پرده‏ ایست پوشاننده محبت. و فضل جمالى است هویدا پس نادرستیهاى اخلاقت را به فضلت بپوشان و با عقلت هوست را بکش تا دوستى مردم برایت سالم ماند و محبت تو بر آنها آشکار گردد.

شرح :
خواهش هاى نفسانى انسان همیشه او را تهییج و به ستم و کار زشت تحریک می ‏کنند ولى انسان عاقل به وسیله عقلش شهوت را خاموش می کند و روى آنها پرده می ‏اندازد تا از طرف آن آزارى به مردم نرسد و به راستى و حقیقت مردم را دوست داشته باشد و نیز عاقل اگر بعضى از صفات نیک را ندارد یا ناقص دارد به سبب نیکى و احسانى که به مردم می کند جلوه‏اى پیدا می کند و محبت آنها را نسبت به خود جلب می نماید.
اصول کافی جلد ۱ کتاب عقل وجهل روایت ۱۳

مام باقر(ع) فرماید: چون خدا عقل را آفرید از او بازپرسى کرده باو گفت پیش آى پیش آمد، گفت باز گرد، بازگشت، فرمود بعزت و جلالم سوگند مخلوقى که از تو به پیشم محبوب‏تر باشد نیافریدم و ترا تنها بکسانیکه دوستشان دارم بطور کامل دادم. همانا امر و نهى کیفر و پاداشم متوجه تو است.
ادامه نوشتار »